(สรุปจาก PUXOD Podcast Ep1) Part 1 UX, UI คืออะไร และแตกต่างกันยังไง(?)

จาก PUXOD podcast ตอนที่ 1 เรื่อง ‘UX, UI คืออะไร และ UX ไม่ได้ขึ้นกับ UX (?)’ ผมเอามาสรุปให้ได้อ่านกันครับ โดยแบ่งออกเป็น 2 ตอนครับ ซึ่งตอนนี้เป็นตอนที่ 1 พูดเกี่ยวกับว่า UX, UI คืออะไร และแตกต่างกันอย่างไร ?

ซึ่งสามารถอ่าน ตอนที่ 2 ความหมายที่แท้จริงของ UX และอะไรคือ UX ไม่ได้ขึ้นกับ UX ได้เลยครับ
 

หากเรามองย้อนกลับไปเมื่อประมาณ 3 - 4 ปีที่แล้ว เรามักจะได้ยินคนในวงการ UX พูดคำว่า UX, UI พร้อม ๆ กันเสมอ หรือแม้กระทั่งเขียนก็มักจะเขียนว่า UX / UI ซึ่งทำให้เราไม่แน่ใจว่า 2 สิ่งนี้คือสิ่งเดียวกัน หรือต่างกันยังไงบ้าง บทความนี้เราจะมาดูความหมายของ UX และ UI ว่าคืออะไรกันแน่ และแตกต่างกันอย่างไร
 

UI คืออะไร ?

UI หรือ User interface ถ้าแปลเป็นไทยแบบตรงตัวก็คือ ส่วนเชื่อมต่อประสานกับผู้ใช้ (????????????) ขออธิบายแบบง่าย ๆ ก็คือ ถ้าเราพูดถึงระบบ ๆ หนึ่งแล้ว UI คือ หน้าจอ หรือส่วนที่ users ไปยุ่งเกี่ยวกับระบบนั้นๆ ไปใช้งานหรือไปมีปฏิสัมพันธ์ (interact) ด้วย
 

"UI คือ หน้าจอ หรือส่วนที่ users ไปยุ่งเกี่ยวกับระบบนั้นๆ ไปใช้งานหรือไปมีปฏิสัมพันธ์ (interact) ด้วย"
 

การปฏิสัมพันธ์ (interact) คือ

เมื่อเราไปใช้งานระบบต่าง ๆ ก็จะต้องไปยุ่งเกี่ยวกับมัน ซึ่งการยุ่งเกี่ยวจะแบ่งได้เป็น 2 ส่วนคือ
1. input คือการที่เราป้อนข้อมูลบางอย่างให้ระบบ เช่น การกดปุ่มเปิดหน้าจอ หรือการสั่งงานด้วยเสียง เป็นต้น
2. output คือการที่ระบบแสดงผลออกมา เช่น ข้อความต้อนรับเมื่อกดปุ่มเปิดเครื่อง เป็นต้น

ถ้าพูดถึงโทรศัพท์มือถือ ส่วนไหนบ้างที่เรา Interact ด้วย
หลัก ๆ ก็คือ “หน้าจอ” ที่เป็นทั้ง input และ output แต่นอกจากหน้าจอแล้วก็ยังจะมี ปุ่มปรับเสียง, ปุ่มเปิด-ปิดเครื่องที่อยู่ด้านข้าง และยังรวมถึงการสั่งงานด้วยเสียง (Voice) ที่เรา interact ด้วยเช่นกัน 

ดังนั้นจะเห็นว่าความหมายที่แท้จริงของ UI นั้นไม่ใช่หน้าจอที่เรามองเห็นเพียงอย่างเดียว ยังรวมไปถึงปุ่มต่าง ๆ หรือแม้กระทั่งเสียงที่เราใช้ควบคุมการทำงาน ก็ถือว่าเป็น UI เช่นเดียวกัน เพียงแต่ว่า UI ที่วงการมักจะพูดถึงคือ “หน้าจอ” เพราะระบบคอมพิวเตอร์ หรือระบบโทรศัพท์มือถือส่วนใหญ่ที่เราใช้ มักจะมีหน้าจอนั่นเอง
 

"UI ไม่ได้หมายถึง หน้าจอ เพียงอย่างเดียว แต่ยังรวมไปถึงปุ่มต่าง ๆ หรือแม้กระทั่งเสียงที่เราใช้ควบคุมการทำงาน ก็ถือว่าเป็น UI เช่นเดียวกัน"
 

แล้ว UX ล่ะคืออะไร

UX หรือ User experience (ซึ่งคนที่ทำงานด้านนี้เรียกว่า UX designer) แปลเป็นไทยก็คือ ประสบการณ์การใช้งาน หรือ ประสบการณ์ของผู้ใช้ อธิบายให้เข้าใจง่าย ๆ ก็คือ เวลาที่เราไปใช้ products ต่าง ๆ แล้ว เราสามารถใช้งาน products เหล่านั้นได้ และยังทำให้เรารู้สึกดีขึ้น หรือช่วยให้ชีวิตเราดีขึ้น เพราะมันช่วยทำอะไรบางอย่างให้เรา
 

ตัวอย่างเช่น การใช้งาน App Line ในมือถือ ถ้ามีคนมาถามคุณว่า Line มี UX ดีหรือไม่ ? บางคนก็อาจจะตอบว่า “ไม่ชอบใช้งาน Line เลยก็ได้” แต่หลายคนที่ตอบแบบนี้ก็อาจจะยังใช้งาน Line อยู่ทุกวันก็เป็นไปได้ครับ ซึ่งจริง ๆ แล้วนี่อาจจะแปลได้ว่า Line มี UX ที่ดีนะ ไม่ได้แย่ เพราะ ตราบใดที่ product หนึ่งยังมีคนใช้งานอย่างต่อเนื่องเรื่อย ๆ มันก็ควรแปลว่า product นั้นก็มี ประสบการณ์การใช้งาน (UX) ที่ดีเพียงพอ คนจึงยังใช้งานอยู่
 

UX ที่ดีคืออะไร

เวลาที่เราจะบอกว่า product ไหนมี UX ที่ดีหรือไม่ดี หลัก ๆ ก็ให้ดูว่าเราชอบมันมั้ย ? หรือเราใช้งานมันหรือเปล่า ? ถ้าเราชอบ และยังใช้งานมันอยู่ ก็อาจจะแปลได้ว่า product นั้นมี UX ที่ดีก็ได้

UX เปรียบเหมือนเป็นความรู้สึกที่เกิดขึ้นเวลาเราใช้งาน product ซึ่งโดยปกติในขณะที่เราใช้งานอะไรซักอย่าง เรามักจะเกิดความรู้สึกอะไรบางอย่างขึ้นอยู่เสมอ และนั่นก็คือ UX หรือประสบการณ์การใช้งานนั่นเอง ซึ่ง UX นั้นจะ focus ไปยังความรู้สึกของผู้ใช้งาน (users)
 

"UX คือ ประสบการณ์การใช้งาน หรือ ประสบการณ์ของผู้ใช้ 
หรือให้พูดง่าย ๆ ก็คือความรู้สึกของ users ตอนที่ใช้งาน product นั่นเอง"

ความแตกต่างของ UX และ UI

จากความหมายด้านบน จะเห็นได้ว่า UX และ UI มีความหมายที่ต่างกันมากพอสมควร ดังนั้นการที่จะบอกว่าทั้ง 2 อย่างเป็นสิ่งเดียวกันจึงยังไม่ถูกต้องเท่าไรนัก ซึ่งความแตกต่างของ UX กับ UI พอจะสรุปได้ดังนี้

• UX (User experience) คือสิ่งที่เกิดกับ users และจะ focus ไปที่ความรู้สึกของ users ว่าเวลาที่ไปใช้งาน product แล้วเกิดอะไรขึ้นบ้าง และรู้สึกอย่างไรบ้าง
• UI (User interface) คือสิ่งที่อยู่บนตัว product เอง เป็นจุดที่ยุ่งเกี่ยวกับ users แล้วรับเอา input จาก users เข้ามาเพื่อประมวลผล แล้วแสดง output ออกมาในรูปแบบต่าง ๆ กลับไปยัง users โดยที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับความรู้สึกของ users ซักเท่าไหร่

แต่จริง ๆ แล้ว UX และ UI ไม่ได้หมายถึงแค่ตัว users หรือ product เท่านั้น ยังมีความหมายในด้านต่าง ๆ อยู่ด้วย ซึ่งสามารถอ่านเรื่อง ความหมาย UX เพิ่มเติมได้ที่ ความหมายที่แท้จริงของ UX และUX ไม่ได้ขึ้นกับ UX คืออะไร(?) Part 2 ครับ